Het is een opmerking die regelmatig voorbijkomt. Een thuislader die ook energie teruglevert, dat zou handig zijn. Het is de vraag of dat werkelijk zo is.
Het is goed mogelijk om een lang en ingewikkeld verhaal te maken over protocollen en (aankomende) standaardisatie of dit terug te brengen tot een financiële kwestie. Maar eerst de inleiding om duidelijk te maken waarover het eigenlijk gaat.
Zowel Vehicle to Anything (V2X) als Vehicle to Grid (V2G) is bi-directioneel opladen. Het laadpunt wordt dan niet alleen gebruikt om het accupakket van een elektrische auto te vullen, maar ook om stroom in omgekeerde richting te laten vloeien. De G van grid betekent dat de stroom wordt afgegeven aan het stroomnet, wat kan bijdragen aan de balans tussen vraag en aanbod van stroom. De X van anything betekent dat er een kleinere kring is, dat de stroom bijvoorbeeld uitsluitend voor gebruik in eigen huis is. Dat laatste is vooral voor mensen met zonnepanelen erg interessant. Zo is het namelijk mogelijk om haast onafhankelijk te zijn van de energieleverancier en lonkt een bestaan off the grid. Dat laatste is de hoogst theoretische mogelijkheid om volledig onafhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet. Voor het overzicht wordt in dit artikel de term V2X gebruikt, het basisprincipe verschilt verder niet van V2G.
Inhoudsopgave
Praktisch
Een laadpunt voor V2X is niet voor iedereen beschikbaar, het maakt geen deel uit van het reguliere productaanbod van laadpaalfabrikanten. In plaats daarvan zijn er proefprojecten. Een V2X-lader zit wat ingewikkelder in elkaar dan het gemiddelde thuislaadpunt. De onderdelen die worden gebruikt, zijn vrij duur. Allereerst werkt een V2X-lader op gelijkstroom, net als een snellader. Dat betekent dat de omvormer van gelijkstroom naar wisselstroom in het laadpunt zit. Ook hebben dergelijke laders een vaste kabel die bij gebruik in de snellaadaansluiting van de auto steekt. Een V2X-lader is groter dan een gemiddeld laadpunt. Een gewoon thuislaadpunt werkt op wisselstroom, de omvormer in de auto verzorgt de omzetting naar gelijkstroom.
Technisch
Eigenlijk is de techniek de fase van proefproject amper voorbij. Alleen voor auto’s met een Chademo-snellaadaansluiting is er officiële ondersteuning. Die standaard zien we alleen terug op de LEVC TX5 / VN5, Mitsubishi Outlander, Nissan Leaf, Nissan e-NV200 en enkele andere (deels) elektrische auto’s die intussen alleen nog tweedehands beschikbaar zijn. In Europa is het Combined Charging System (CCS) de norm.
Alles wat met opladen te maken heeft is iets wat de Open Charge Alliance op de achtergrond regelt. Het gaat dan om oplaadprotocollen en het gedrag van laadpunten. Het terugleveren van energie wordt geregeld in een speciale, per situatie aangepaste versie van oplaadnorm ISO 15118. Dat betekent dat een auto met een CCS-aansluiting pas na wat softwarematige aanpassingen in staat is om energie terug te leveren. Standaardisering is nog nodig.
In Nederland is We Drive Solar als een van de weinigen actief met het terugleveren van energie. Dit is een Utrechts bedrijf met zonnepanelen, laadpalen en deelauto’s. Gebruikers van de deelauto’s worden in staat gesteld om zoveel mogelijk kilometers op zonne-energie af te leggen.
Standaardisering
Wanneer het komt tot een brede beschikbaarheid van V2X-laders is vooralsnog een groot vraagteken. Eerst is het zaak om te komen tot een nieuwe versie van de universele oplaadnorm, waarin gezorgd is voor V2X-toepassigen. Daarna is het mogelijk om de bijbehorende laadpunten aan te bieden. Uiteraard gaat het dan om slimme laadpunten, waarin het bijvoorbeeld mogelijk is om een minimumaccupercentage te kiezen. Het is natuurlijk niet de bedoeling om de accu vrijwel geheel te ontladen, om er pas bij het instappen in de auto achter te komen dat het rijbereik bij lange na niet voldoende is om de gewenste bestemming te halen.
Verder is het belangrijk dat netbeheerders of stroomleveranciers het financieel interessant maken om het accupakket van de auto te ontladen. Niet iedereen profiteert van zonnepanelen om thuis energie op te wekken en heeft zo de mogelijkheid om de eigen auto-accu als energiebuffer te gebruiken. Ook bij publiek laden moet V2X zijn nut kunnen bewijzen.
Alternatieven
Het is niet nodig om de meest ingewikkelde lader te hebben. Ook een gewoon thuislaadpunt valt te koppelen aan een slimme module. Ratio heeft een Solar Box en de EVBox Elvi werkt samen met een Smappee Solar. Op die manier kan optimaal worden geprofiteerd van zelfopgewekte zonne-energie.
Nog tot 2025 is er een salderingsregeling. De opgewekte energie van zonnepanelen wordt afgetrokken van het eigen stroomverbruik. Als meer wordt opgewekt dan er wordt gebruikt, is er sprake van een terugleververgoeding.
Vanaf 2025 vindt een geleidelijke afbouw van deze regeling plaats. Dan begint het ook interessant te worden om een thuisbatterij te laten plaatsen. Een thuisaccu mag vergeleken met een accupakket van een auto groter en zwaarder zijn. Dat drukt de kosten en daarbij is het ontegenzeggelijk een voordeel van de thuisaccu dat die altijd beschikbaar is om energie voor later gebruik op te slaan.
Een steeds groter aandeel van hernieuwbare energie op het stroomnet zorgt er verder voor dat op bepaalde momenten vraag en aanbod. Dat leidt ertoe dat de stroomprijzen meer dan nu aanbodgestuurd zullen zijn. Met andere woorden, bij een geringe stroomvraag zou het best eens erg goedkoop kunnen worden om een elektrische auto op te laden. Of dat nu bij een publiek laadpunt of bij een thuislaadpunt is. Nu al zijn er apps als Jedlix en Green Caravan die opladen op groene energie stimuleren, de eerste biedt ook financiële compensatie.
Ook kan van het reguliere daltarief worden geprofiteerd, door een oplaadschema te kiezen in de auto. Dan begint het opladen niet onmiddellijk bij het insteken van de kabel, maar op een zelfgekozen tijdstip. Dat is een best aardige zet om het stroomnet niet te zwaar te belasten.
Er zijn veel manieren om slim op te laden. Eén daarvan is V2X. Aangezien het nog niet definitief is gedaan met de standaardisering, duurt het nog even om tot een brede toepassing te komen, als dat al gaat gebeuren. Want met een gewoon thuislaadpunt is het ook mogelijk om slim om te gaan met zelfopgewekte energie. Bovendien zit er toekomst in apps voor slim opladen.
